ALMANYADAN ÇERMİGE UZANAN DİMLİKİ VE KÜLTÜR DAYANIŞMASI

Ropörtaj: Yılmaz TUNCAY

-Kendinizi tanıtır mısınız?

-Ben Brigitte Wermer, Almanya dan geldim, Almanım. Eşim  Eberhard  Wermer  ile 2021’e kadar beraber kültür gezileri yapıyorduk. 2021  yılında eşimi kaybedince dil kültür üzerine yazılar ve araştırma yapan  arkadaşlar ile gelmeye başladım.

-Neden Dimliki ye ilgi duydunuz?

-Eşim ile Almanya’nın Gissen şehrinde kalıyoruz.  Oradaki dostlarımız da Dimliki konuşuyorlardı. 1999’da Almanya da Dimliki konuşan insanlar ile tanışınca böyle bir lehçenin farkına vardık. Üniversitede kaybolan lehçe ve dillere olan ilgimden eşim ile beraber bu lehçeyi araştırmaya karar verdik. İlk başta Almanyada kalan Dimli konuşanlar ile oturup kelimeleri not alıp, eşimle çalışmaya başladık.

-Türkiye de ilk nereye geldiniz?

-İlk olarak Tunceli’ye Pülümür’e gittik. Burada ilk defa Dimlilerin yoğunlukta olduğunu gördük. Halk ile konuşma ve araştırma fırsatımız oldu.

Ama o dönemde devlet araştırmamızı yanlış anlayıp engeller koyuldu. Jandarma, bölgeyi terk etmemiz için uyardı. Buraya neden geldiniz deyip soruşturdu. Elimizdeki notlarımızı gösterdik. Yok olmak üzere olan bir dili (lehçeyi )kurtarmak istediğimizi belirtik. Bize, siz yine de Almanya ya geri dönün, denildi.

-Çermiğe ne zaman geldiniz?

Aslında çermiğe ilk olarak 2005’te geldik. Dersimiler, Dersim şivesi ile zaten bir çalışma yapmışlardı. Biz ise Çermik ve Siverek şiveleri ile bir çalışma yapmak istedik. Çermikte bir hafta kaldık. Çermiğin tarihini (Çermik Kalesi, Haburman  Köprüsü, Bey Evleri, Çermik Hamamı, Heseran Kalesi, Kervan Yolu, Çermiğin kerpiç evleri) doğal güzellikleri  (Sinek Çayı, Gelincik Dağı, bahçeleri, şelaleleri ) kültürü ile hayran kalmıştık. Dimliki, Çermik  ve Siverek şivesi ile sözlük yapmak istiyorduk. Bize bu konuda yardımcı olan Buderan  Köyünden Mahmut Pamukçu,  Bürüt Köyünden Mithat Tuncay, Sinag  Köyünden Mustafa Karabulut, Besin Köyünden Kenan Kara’ya teşekkür ederiz. Ayrıca Tarihi ve Doğa gezileri için de Yılmaz Tuncay’a teşekkür ederiz.

-Çalışmanızın sonucunu alabildiniz mi?

-Eşim ile 2012 yılında Çermik ve Siverek ağzı ile Dimliki bir sözlük çıkardık. 13 yılık çalışmamızın ürünü olarak bunu da yayınladık. Böylelikle yok olan bir dili kurtarmanın ilk adımını atmış olduk. Bunu Dimliki - Almanca Sözlük ve Dimliki Türkçe Sözlük olarak bastık.

-Sizi bu çalışmada en çok motive eden nedir?

-Bir lehçenin yok olması demek, bir kültürün, bir topluluğun yok olması demektir. Bizim bu çalışmalarımızda yardımcı olan herkese sonsuz teşekkürler.

- Asıl biz, kültürümüze gösterdiğiniz bu katkılardan dolayı teşekkür ederiz. Umulur ki sözlükleriniz de en kısa zamanda ülkemizde basılır ve insanlarımız faydalanır.